آموزشدنیای ارز دیجیتال
Blockchain بلاک چین

Blockchain بلاک چین چیست؟
این گزارش به مرور و بررسی تعاریف و کاربردهای فناوری بلاک چین به زبان ساده می پردازد.
اگر بخواهیم فناوری بلاک چین را تعریف کنیم، باید بگوییم که بلاک چین نوع جدید و خاصی از شبکه اینترنتی است که در آن اطالاعات مختلف به صورت بلوک های هم شکل طبقه بندی میشوند. اگر واضح تر بخواهیم تفاوت اصلی و عمده این نوع خاص از شبکه بهم پیوسته را با شبکه اینترنت عادی عنوان کنیم، باید به نحوه ذخیره سازی اطلاعات اشاره کرد. این بدان معناست که اطلاعات رد و بدل شده در شبکه اینترنت عادی به صورت متمرکز در یک سرور اصلی ذخیره میشوند که توسط هکرها و نهادهای ذیربط قابل دسترسی و ردیابی هستند این در حالیست که اطلاعات منتقل شده در شبکه بلاک چین امکان دسترسی، نفوذ و ردیابی را به هیچ نهاد و یا فرد حقیقی و حقوقی نمیدهند.
در واقع به زبان ساده میتوان این چنین بیان کرد که بلاکچین یک پایگاه توزیع داده مبتنی بر اجتماع میلیونها نقطه اشتراک است که به صورت هم زمان داده هایی در آن ثبت و اصلاح می شود که میتوان با بهره گیری از این پلتفرم باز، آزاد و در عین حال پیچیده، به تبادلات مالی، علمی و اطلاعاتی پرداخت که از مهم ترین فناوری های مبتنی بر پلتفرم بلاک چین می توان به ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده همچون بیت کوین اشاره کرد.
در چند سال اخیر ارزهای دیجیتال رمزنگاریشده بسیاری همچون بیتکوین، مونرو، ریپل و اتریوم از محبوبیت و استقبال بینظیری برخوردار شده و کاربران بسیاری در جهان به دنبال استخراج و تبدیل پولهای خود به ارزهای دیجیتال هستند؛ چراکه این روزها بسیاری از افراد با خرید و استخراج این ارز توانسته اند به پول زیادی دست پیدا کنند.
بیت کوین از سال ۲۰۰۹ میلادی معرفی شد و به تدریج به مشهورترین ارز دیجیتال در سراسر جهان که ارزش بسیار بالایی پیدا کرد، تبدیل شد. گفته می شود ارزهای دیجیتال رمزپایه غیرقابل هک هستند و باید به صورت ناشناس و با استفاده از سخت افزارهای قدرتمندی از پلتفرم های مخصوص استخراج این نوع ارزهای مجازی، استخراج یا به اصطلاح ماینینگ شوند. در واقع باید گفت که ارزهای دیجیتال رمزنگاری شده بر پایه فناوری بلاک چین (Blockchain) هستند که حقیقتا نقش یک پایگاه داده را برای رمزنگاری، ثبت و ایمن سازی تراکنشهای دیجیتالی بازی میکنند.
بر اساس گزارش وب سایت بلاک گیک ، در حقیقت بلاک چین یکی از آن دسته از فناوری های جدیدی است که می تواند سیستم تبادل پول در جهان را متحول کند که البته کاربرد و نحوه عملکرد بسیار پیچیده و متفاوتی دارد که از حوصله این گزارش خارج است. اما ویلیام موگیر، کارشناس فعال در حوزه فناوری بلاک چین در خصوص کاربردهای آن می گوید: بلاک چین علاوه بر کاربردهایی که در نظام اقتصادی و تبادلات مالی دارد، در واقع یک سیستم جدید برای نگهداری اطلاعات و فایل های موردنیاز کاربران نیز به شمار می رود بدین ترتیب که کاربران در سیستم های کنونی برای انتقال اطلاعات و فایل های خود باید از یک دستگاه الکترونیکی متصل به اینترنت داده های خود را آپلود و بارگذاری کرده تا بتوانند آن را برای مخاطبان موردنظر خود ارسال کرده و آنها نیز بتوانند به آن دسترسی پیدا کنند.
به گفته وی، در این سیستم کنونی احتمال زیادی برای هک شدن و نفوذ افراد شخص ثالث به حریم خصوصی کاربران وجود دارد که البته مهمتر از همه کاهش سرعت دسترسی طرفین به اطلاعات موردنظرشان است که این معایب با فناوری بلاک چین برطرف خواهد شد چراکه این پلتفرم امکان هرگونه تراکنش و نقل و انتقالی را تسهیل می بخشد و کاربردهای بالقوه متعددی نیز دارد که می تواند در سیستمهای مختلف کاری در جهان استفاده شود و موجب تقویت و بهبود سازوکارهای کنونی شود.
وی بر این باور است که بلاک چین هم چنین قادر است از کلاهبرداری و پولشویی نیز تا حد زیادی جلوگیری کند چراکه تمامی اطلاعات مرتبط با معاملات و تبادلات انجام شده به صورت اتوماتیک در آن درج میشود و همه نیز قادر خواهند بود به آن دسترسی داشته باشند.
البته کارشناسان فعال در این حوزه بر این باورند که فناوری بلاک چین از پتانسیلها و قابلیتهای بسیار زیاد و متعددی برخوردار است که میتواند در صنایع و سیستمهای مختلف بانکی، مالیاتی، بیمه، دانشگاهی و غیره به کار برده شده و تحولات عظیمی را در آنها ایجاد کند.

تعریف بلاک چین: چرا آن را بلاک چین مینامند؟
اگرچه اکنون تعاریف مختلفی از بلاک چین وجود دارد، اما همه آنها به روشهای بسیار مشابه عمل میکنند. ساده ترین راه برای توضیح کاری که بلاک چین انجام میدهد این است که کلمه بلاک چین را به دو کلمه بلاک (Block) و چین (Chain) (به معنی زنجیره) تقسیم کنید!
یک کانتینر در جهان واقعی که تعداد زیادی جعبه را از مقصد A به مقصد B حمل میکند را تصور کنید. در دنیای ارزهای رمزنگاری شده (cryptocurrency) کانتینر همان “بلاک” است و هر جعبه یک تراکنش منحصر به فرد است.
- “کانتینر” = بلاک
- “جعبه” = تراکنشها
“کانتینر تعداد زیادی جعبه را حمل میکند” = بلاک تعداد زیادی تراکنش را در خود جای میدهد.
ممکن است پیچیده به نظر بیاید، اما ادامه خواندن این راهنما همه چیز مشخص خواهد شد. در بلاک چینی که بیتکوین از آن استفاده میکند، تایید تراکنشها در شبکه برای یک بلاک ۱۰ دقیقه طول میکشد.
مانند یک کانتینر در جهان واقعی، بلاک فقط مقدار مشخصی از تراکنشها را میتواند حمل کند که این مقدار توسط حداکثر اندازه بلاک تعیین میشود. هر بلاک چین دارای حداکثر اندازه بلاک مخصوص به خود است، که معمولا مقدار دادهای (بر حسب مگابایت) است که میتواند نگه دارد.
بیتکوین میتواند ۱ MB داده در هر بلاک نگه دارد، در حالی که سیستمهای دیگر مانند بیتکوین کش (Bitcoin Cash) دارای محدودیت اندازه بلوک ۸ MB هستند.
هرچه اندازه بلاک بیشتر باشد میتواند تراکنشهای بیشتری را نگه دارد. بنابراین اکنون میدانید که یک بلاک چیست، در مورد چین (زنجیره) چطور؟
برای سادهتر کردن کار میخواهیم با همان مثال کانتینر حمل جعبه توضیحات را ادامه دهیم! بیایید تصور کنیم کانتینر به مقصد اول رسیده است. یعنی بلاک تأیید شده است و در حال حاضر در دفتر کل موجود است و همه میتوانند آن را ببینند.
با این حال، کانتینر آماده است تا به سمت مقصد بعدی حرکت کند. هر جعبه جدید یا قدیمی (تراکنشهایی) که کانتینر (بلاک) حمل میکند نیز در بلاک چین عمومی قابل مشاهده است. این قضیه برای هر تراکنشی صدق میکند. به محض تایید تراکنش، دادههای آن برای همه قابل مشاهده است، به همین دلیل است که آن را “زنجیرهای” از معاملات مینامند!
تراکنشها چگونه در بلاک چین تایید میشوند؟
بلاک چین غیرمتمرکز است، یعنی توسط هیچ یک از مقامات کنترل نمیشود. این غیرمتمرکز بودن به معنی عدم نیاز به یک واسطه جهت تایید انتقال وجوه نیز میباشد.
در این صورت تراکنشها چگونه تأیید میشوند؟ این جا است که موضوع جالب میشود!
بلاک چین یک پلتفرم انجمن مبنا است، یعنی در اغلب موارد هر کسی میتواند برای کمک به تأیید تراکنشها با شبکه همکاری کند. آنها این کار را با کمک نیروی محاسباتی خود انجام میدهند و از این طریق قادر به پشتیبانی از شبکه میباشند.
همه بلاک چینها از این فناوری برای انجام این کار استفاده نمیکنند، اما ما فرایند را با چگونگی به “اجماع” رسیدن شبکه مشخص میکنیم. اجماع اساسا به این معنی است که “شبکه چگونه میداند که تراکنش معتبر است و کاربر واقعا به وجوه دسترسی دارد؟”
بلاک چینها با پیروی از قوانین ” رمزنگاری”، که منشا واژه “cryptocurrency” از آنجا آمده است، به توافق میرسند. رمزنگاری یک حوزه واقعا پیشرفته ریاضیات است که بر اساس پازلهای الگوریتمیک میباشد.
وقتی که بلاک چین و جامعه داوطلبان آن قادر به حل پازل الگوریتمی باشند، قوانین رمزنگاری بیان میکنند که یک تراکنش معتبر و قابل اعتماد است. با این حال، بلاک چینهای مختلف از متدهای مختلفی برای حل پازل استفاده میکنند که با نام الگوریتم اجماع شناخته میشوند.
دچار سردرگمی شدید؟ نگران نباشید. در ادامه برایتان مثالی ذکر خواهد شد!
استفاده از بلاک چین بیتکوین توسط الگوریتم اجماعی با نام “اثبات کار” (PoW) پشتیبانی میشود. پازل به قدری دشوار است که هیچ انسانی نمیتواند آن را به تنهایی حل کند، به همین دلیل مردم باید برای حل آن از قدرت محاسباتی کامپیوتر خود استفاده کنند.
هر رایانهای که به شبکه متصل است (که یک “گره” نامیده میشود) تلاش میکند تا پازل را با بیشترین سرعت ممکن حل کند. هر کس اولین پازل را حل کند، پاداش (بیتکوین جدید رایگان) دریافت میکند. با این حال، پاداش بیتکوین در واقع رایگان نیست و افراد در عوض آن، از قدرت محاسباتی خود استفاده میکنند!
PoW فقط یک نمونه از چگونگی دستیابی به اجماع است. نمونههای بسیار زیاد دیگری وجود دارند که در ادامه این راهنما به برخی از آنها اشاره کردهایم ( نمونه های خیلی بیشتری وجود دارد )!
- PoS (اثبات سهام)
- DPoS (اثبات سهام محول شده)
- PBFT (عیبتابی بیزانسی عملی)
- DAG (گراف جهتدار غیرمدور)
اهمیت غیرمتمرکز بودن
همانطور که میدانید، پروتکل بلاک چین میتواند یک معامله را بدون وجود یک واسطه تایید کند و هیچ یک از مقامات شبکه را کنترل نمیکنند. به همین دلیل است که بلاک چین غیر متمرکز است. اما چرا این مساله مهم است؟
اولا، غیرمتمرکز بودن با خود امنیت به همراه دارد. در حقیقت، ویژگیهای امنیتی یک بلاک چین غیرمتمرکز، آنقدر امن است که هک شدن آن تقریبا غیرممکن است. قبل از اینکه علت آن را توضیح بدهم ازشما میخواهم که در مورد چگونگی عملکرد یک شبکه متمرکز فکر کنید.
بیایید سازمانی مانند یاهو را در نظر بگیریم. یاهو یکی از بزرگترین شرکتهای جهان است که خدمات فراوانی مانند ایمیل، اخبار و محتوای ویدیویی ارائه میدهد. تمام اطلاعات آنها بر روی یک سرور متمرکز ذخیره میشود که از خیلی لحاظ خوب است. اما اگر سرور متمرکز نتواند به درستی عمل کند چه اتفاقی میافتد؟
این دقیقا همان چیزی است که در سال ۲۰۱۶ اتفاق افتاد، زمانی که گروهی از هکرها توانستند کنترل سرورهای یاهو را به دست بیاورند و با این کار توانستند به بیش از ۳ میلیارد حساب ایمیل خصوصی دسترسی پیدا کنند.
امکان وقوع دوباره این اتفاق وجود دارد. میخواهد رسانههای اجتماعی، بانکها یا ارائه دهندگان خدمات اینترنتی باشد یا حتی انتخابات ایالات متحده؛ سرورهای متمرکز همیشه هک میشوند. با این حال، خبر خوب این است که هک کردن سرورهای غیر متمرکز تقریبا غیرممکن است. دلیل آن را در ادامه توضیح دادهایم!
کمی قبلتر توضیح دادیم که افراد بسیار زیادی برای تایید یک تراکنش، قدرت محاسباتی خود را به اشتراک میگذارند. این “گرهها” نه تنها به بررسی جابجایی پول کمک میکند، بلکه امنیت شبکه را نیز حفظ میکنند. دلیل آن این است که اگر قرار باشد اتفاق بدی بیفتد باید بیش از نیمی از گرههای کل شبکه به صورت همزمان هک شوند!
حتی اگر امکان این هک شدن وجود داشته باشد (که واقعا چنین امکانی وجود ندارد)، هکر فقط میتواند یک بلوک از بلاک چین را تغییر دهد که در مورد بیتکوین این کار حدود ۱۰ دقیقه طول خواهد کشید!
غیرمتمرکز بودن نه تنها به لحاظ امنیتی مهم است، بلکه به لحاظ رعایت مساوات نیز اهمیت دارد. هر کسی که با بلاک چین کار میکند میتواند به سیستم کمک کند. علاوه بر این، قرار گرفتن هر تراکنش در معرض دید عموم باعث شفافیت شبکه میشود. بدون فساد، بدون تقلب و بدون نابرابری!
بلاک چین تا چه حد ناشناس است؟
هنگامی که ساتوشی ناکاموتو در سال ۲۰۰۹ بیتکوین را ساخت، نه تنها قصد ایجاد یک سیستم پرداخت منصفانه، مطمئن و شفاف را داشت، بلکه میخواست افراد وجوه خود را به صورت ناشناس بفرستند و دریافت کنند.
در مورد چگونگی صرف پول در زندگی روزمره فکر کنید. وقتی پول را از دستگاه خودپرداز برمیدارید، بانک میداند که کجا هستید و چقدر خرج میکنید. هنگامی که طی تعطیلات از کارت اعتباری خود استفاده میکنید، شرکت کارت اعتباری نیز میداند که کجا هستید و چقدر خرج میکنید.
وقتی که حقوق و دستمزد خود را دریافت میکنید، بانک می داند چه مقدار پول میگیرید. لیست کسانی که از دخل و خرج شما اطلاع دارند همچنان ادامه دارد. اما نکته این است که واسطهها اطلاعات زیادی در مورد شما دارند. اما چه کسی به آنها حق این را میدهد که دقیقا بدانند با پولی که به سختی به دست آوردهاید چکار میکنید؟ هیچکس چنین حقی را به آنها نمیدهد! آنها نباید این مسائل را بدانند.
این همان تفاوت بلاک چین است. هنگامی که یک ارز رمزنگاری شده دریافت میکنید، آن را در یک کیف پول دیجیتال ذخیره میکنید. میتوانید این ارز را بر روی کامپیوتر یا تلفن همراهتان، به صورت آنلاین یا حتی روی یک دستگاه سخت افزاری ذخیره کنید. سپس این ارز رمزنگاری شده به چیزی به نام آدرس کیف پول متصل می شود. شما می توانید همانطور که می خواهید آدرس کیف پول خود را داشته باشید، اما هیچ دو کیف پولی نمیتوانند آدرس مشابهی داشته باشند.
وقتی پولی برای کسی ارسال میکنید، آنها را از کیف پول خود به کیف پول دیگران ارسال میفرستید. یک تراکنش در بلاک چین بیتکوین به این شکل است:
کیف پول “۱G6WTKP2w32he6qvteDbY3WgkKRjRh8Fd4”
ارسال “BTC” به
کیف پول “۱CfaunqrVpcXmpLheUVWeSP1KPsKDha1Nb”
همانطور که میتوانید از اطلاعات فوق مشاهده کنید، به محض تایید تراکنش، همه میتوانند مبلغ ارسال شده و تاریخ و زمان معامله را مشاهده کنند. با این حال، تنها اطلاعاتی که مردم در مورد فرستنده و گیرنده میدانند، آدرس کیف پولشان است.
به همین دلیل است که معاملات بلاک چین ناشناس نیستند، اما شبه ناشناس میباشند (مانند اسم مستعار).
با این حال، این کار درست شبیه خرج پول نقد در دنیای واقعی است. هنگامی که شما به سوپرمارکت محلی خود میروید و پول نقد میپردازید، سوپرمارکت میداند که چه شکلی هستید، اما هیچ اطلاعات دیگری در مورد شما ندارد!
بلاک چین چگونه میتواند در دنیای واقعی مورد استفاده قرار گیرد؟
در حقیقت، فناوری بلاک چین تقریبا میتواند در هر صنعت یا بخشی مورد استفاده قرار گیرد. با جایگزینی سرورهای متمرکز با بلاکهای غیر متمرکز، افراد، شرکتها و حتی دولتها می توانند از مزایایی که بلاک چین ارائه میدهد، از جمله امنیت، شفافیت و سرعت بهرهمند شوند.
پرداختهای فرامرزی
صنعت پرداختهای فرامرزی یک کسب و کار چند تریلیون دلاری است که بانکها مجبورند پرداختهای خود را روزانه به صورت بینالمللی انجام دهند. بخش عمدهای از این صنعت توسط یک واسطه به نام سوئیفت (SWIFT)، که در بلژیک مستقر است، اداره میشود. سوئیفت در اوایل دهه ۱۹۷۰ دایر شد تا پرداختهای بین المللی را سادهتر کند، اما این سیستم کند، گران و ناکارآمد است.
به همین خاطر است که بانکها قادر به تعامل مستقیم با یکدیگر نیستند. در عوض، آنها باید از سوئیفت و در بعضی موارد، بانکهای مربوطه دیگر استفاده کنند. با این حال، بانکها با استفاده از فناوری بلاک چین قادر میتوانند بر مبنای سیستم همتا به همتا با یکدیگر کار کنند.
یعنی هیچ واسطهای بین دو سازمان وجود ندارد. انجام تراکنشها چندین روز طول نخواهد کشید و پول زیادی نیز صرف آن نخواهد شد. بلاک چین ریپل ( Ripple) دقیقا به این منظور طراحی شده است و در حال حاضر بیش از ۱۰۰ بانک مختلف پروتکل آن را تست میکنند!
انتخابات
چند بار درباره تقلب انتخاباتی شنیدهایم؟ این شبکه متمرکز انتخابات ایالات متحده یا هک میشوند (ادعا می شود!) یا دولتها شهروندان خود را تهدید میکنند تا به آنها رای دهند؟ متاسفانه همیشه چنینی اتفاقهایی میافتند، اما فناوری بلاک چین میتواند مشکل را حل کند!
اولا، از آنجاییکه که هر تراکنشی که تا کنون اتفاق افتاده است در دفتر عمومی برای همه قابل مشاهده است، امکان تغییر یا حذف رایها برای یک حزب سیاسی غیرممکن میباشد. به یاد داشته باشید، بلاک چین نه تنها برای تراکنشهای مالی است، بلکه میتواند هر چیزی که داده محسوب میشود را پردازش کند!
بلاک چین برای انتخابات نیز مناسب خواهد بود چون که تراکنشها شبه ناشناس هستند، یعنی هیچکس هویت دنیای واقعی رایدهندگان را نمیداند. در عوض، هویت شهروندی میتواند به یک کلید خصوصی مرتبط باشد که تنها کاربر فردی به آن دسترسی داشته باشد. با این کار میتوان مطمئن شد که هر شهروند تنها میتواند یک بار رای دهد.
زنجیره تامین
زنجیره تامین چگونگی حرکت کالا از نقطه شروع به مقصد نهایی است. یک نمونه از زنجیره تامین یک نوشیدنی آب پرتغال میباشد. زنجیره تامین در محل رشد پرتقال شروع میشود، ممکن است پرتغال به یک کارخانه منتقل شود تا آب آن گرفته شود، سپس ممکن است به انبار و در نهایت به سوپرمارکت منتقل شود.
در حال حاضر، چون هر بخش از زنجیره تامین از سیستمهای غیرمتمرکزش استفاده میکند، ردیابی هر مرحله سفر بسیار سخت میباشد. با این حال، با استفاده از تکنولوژی بلاک چین، مشاهده به کل فرآیند زنجیره تامین برای همه امکان پذیر است.
این کار بسیار کارآمدتر، شفافتر و امنتر از استفاده از سرورهای متمرکز خواهد بود، زیرا همه چیز میتواند در همان شبکه قرار گیرد. علاوه بر این، شبکه هرگز مختل نخواهد شد و تقلبی در آن صورت نخواهد گرفت!
بیمه
صنعت بیمه تقریبا همه چیز را در سیاره زمین پوشش میدهد. میخواهد خانه، ماشین، حیوان خانگی، سلامت، تعطیلات یا تلفن شما باشد – اگر ارزش داشته باشد، میتوان آن را بیمه کرد!
مشکل اینجاست که این صنعت تحت سلطه واسطهها قرار دارد، یعنی سیاستگذاری هزینه بالایی دارد و وقتی که زمان ادعا کردن میرسد، پروسه بسیار آهسته است. با این حال، پروتکل بلاک چین امکان بیمه شدن بدون نیاز به یک واسطه را برای افراد فراهم میآورد.
به عنوان مثال، اگر کسی قصد بیمه پرواز خود را داشته باشد، به محض اینکه هواپیما از روی باند بلند شود، نتیجه به طور خودکار حلوفصل خواهد شود. در هر صورت صعود هواپیما به موقع انجام میشود و شما پرداخت بیمه خود را از دست می دهید یا هواپیما دیر میکند و شما پرداختی بیمه را دریافت میکنید!
همهی این موارد میتواند در یک اکوسیستم شفاف، سریع و ایمن مانند بلاک چین انجام شود!
Blockchain, بلاک چین, شبکه, زنجیره, تامین, cryptocurrency, ارزهای رمزنگاری, ارز رمز, بلاک, غیرمتمرکز, ارز دیجیتال